مطالعه تطبیقی خیار تعیین در نظام حقوقی افغانستان و ایران با نگاهی به فقه اسلامی
DOI::
https://doi.org/10.61438/bsrqj.v1i1.56کلمات کلیدی:
خیار تعیین, موضوع معامله, ، آثار خیار, تعیین حقوق ایران, حقوق افغانستانچکیده
خیار تعیین در قانون تعریف نگردیده اما می‌توان گفت: هرگاه موضوع معامله بیشتر از یک شیء و حداکثر سه شیء باشد و مشتری حق انتخاب یکی از اشیاء را داشته باشد، این اختیار، خیار تعیین شناخته می‌شود. مدت خیار تعیین سه روز است و دارندة خیار تعیین می‌باید از میان اشیای که حداکثر سه‌‌تاست یکی را به عنوان موضوع معامله انتخاب نماید. پرسش اساسی این است که آیا خیار تعیین از زمرة مواردی است که حق فسخ را به‌طرف مقابل می‌دهد و جایگاه این خیار در نظام حقوقی ایران و افغانستان چیست؟ شناخت جایگاه و بیان منبع و نوعیت چگونگی درج این خیار در قراردادها در نظام حقوقی افغانستان و تبیین جایگاه آن در نظام حقوقی ایران با توجه به اینکه در نظام حقوقی ایران این نهاد صراحتاً موردپذیرش قرار نگرفته، از اهداف اصلی این پژوهش است. این تحقیق از نوع تحلیل و توصیفی است و روش گردآوری مطالب کتابخانه‌ای و اسنادی است. نتایج یافته از این تحقیق نشان می‌دهد: در کتاب و سنت برای خیار تعیین نصی وجود ندارد و صرفاً از اعمال اجتهادی فقهای حنفی و مالکی می‌باشد. این نهاد شباهت‌های فراوانی با تعهدات تخییری دارد که در حقوق خارجی نهاد شناخته شده‌ای است. هرچند خیار تعیین در نظام حقوقی ایران صراحتاً پیش‌بینی نشده است، اما با استفاده از برخی مواد قانون مدنی ایران، می‌توان خیار تعیین را در قراردادها تحت شرایطی مرقوم نمود؛ به نظر می‌رسد می‌توان خیار تعیین را با توجه به حکم ماده 216 قانون مدنی در قالب مادة 10 که اصل حاکمیت اراده در آن به‌خوبی به رسمیت شناخته شده است مسامحتاً موردپذیرش قرار داد.
مراجع
Al-Attasi, M. K. (2003). Explanation of Al-Ahkam Al-Adliyah Magazine, Vol. 2. Kuwait: Rashidiyah Library.
Al-Babarti, M. B. M. (n.d.). Al-Ianah Sharh Al-Hidaya, Vol. 5. Islam Site.
Al-Mursafi, A. Y. (1988). Choices in contracts and in Islamic jurisprudence. Cairo: Published in the Publications of the Contemporary Jurisprudence Research Journal.
Al-Sanhuri, A. (2008). Course on obligations law, Vol. 1 (M. Dadmarzi & M. H. Danesh Kia, Trans.). Qom: Qom University Press.
Al-Sanhuri, A. (2008). Course on obligations law, Vol. 3 (M. Dadmarzi & M. H. Danesh Kia, Trans.). Qom: Qom University Press.
Al-Tarabulsi Al-Maghribi, A. A. (2003). Mawahib Al-Jalil li Sharh Mukhtasar Al-Khalil, Vol. 4. Beirut: Dar Al-Alam Al-Kitab.
Al-Zahili, W. (2004). Islamic jurisprudence and its evidence, Vol. 5. Beirut: Contemporary Publishing.
Al-Zilai'i Al-Hanafi, F. A. O. B. A. (1935). Tabyin Al-Haqaiq Sharh Kunuz Al-Daqaiq, Vol. 4. Cairo: Dar Al-Kutub Al-Islamiyyah.
Ansari, M., & Taheri, M. A. (2009). Encyclopedia of private law, Vol. 1. Tehran: Jungle Publications.
Ansari, M., & Taheri, M. A. (2009). Encyclopedia of private law, Vol. 2. Tehran: Jungle Publications.
Ansari, M., & Taheri, M. A. (2009). Encyclopedia of private law, Vol. 3. Tehran: Jungle Publications.
Hay'at Kibar 'Ulama Al-Islam. (2011). Encyclopedia of jurisprudence. Rudajman: Maktabah Al-Ilm Al-Islamiyyah Publisher.
Ibn Qudamah Al-Jama'ili, A. A. (2009). Al-Mughni, Vol. 4. Cairo: Cairo Library Press.
Jafari Langroudi, M. J. (2012). Al-Farq, Vol. 3. Tehran: Ganj Danesh Publications.
Kamal, T. A. (1988). Explanation of Sale Rules. Baghdad: Dar Al-Salam Publishing.
Katouzian, N. (2013). Legal acts. Tehran: Joint-Stock Publishing Company.
Katouzian, N. (2014). General rules of contracts, Vol. 3. Tehran: Joint-Stock Publishing Company.
Katouzian, N. (2014). General theory of obligations. Tehran: Mizan Publications.
Katouzian, N. (2014). Specific contracts, Vol. 1. Tehran: Joint-Stock Publishing Company.
